نویسنده مطلب : علیرضا فصیحی نژاد                                  


تا پیش از اعلام برندگان نوبل شیمی 2016، گمانه‌زنی‌های بسیاری وجود داشت که بیشتر حول پژوهش‌های مرتبط با کشف باتری‌های لیتیوم یونی قابل شارژ مجدد، اعمال روش ویرایش ژنی کریسپر  بر روی موش‌ها و سلول‌های انسانی و کشف عناصر جدید جدول تناوبی از جمله کاندیداهای مطرح برای کسب جایزه نوبل شیمی بودند. ولی در نهایت، این جایزه به ژان پی‌یر سوواژ از دانشگاه استراسبورگ فرانسه، فراستر استادارت از دانشگاه نورث وسترن آمریکا و برنارد فرینگا از دانشگاه گرونینگن هلند برای طراحی و ساخت ماشین‌های مولکولی اختصاص یافت. از سال 1901 تاکنون، بیشتر برندگان جایزه نوبل شیمی به ترتیب از حوزه‌های بیوشیمی، شیمی آلی، شیمی فیزیک، شیمی ساختاری، شیمی اتمی، سینتیک شیمیایی، شیمی محصولات طبیعی، شیمی صنعتی، شیمی معدنی و بیوشیمی تحلیلی بوده‌اند.

جایزه نوبل فیزیک 2016 به طور مشترک به سه دانشمند انگلیسی به نام های دیوید تولس، دانکن هالدین و مایکل کاسترلیتز رسید. این جایزه مربوط به کشف های فیزیک نظری در زمینه مراحل و نحوه انتقال فاز توپولوژیک ماده است. دانشمندانی که نوبل فیزیک امسال را دریافت کردند از روش های ریاضی پیشرفته برای مطالعه وضعیت های غیرمعمول و خاصیت های عجیبی که ماده می تواند از خود نشان دهد استفاده کرده اند. مایکل کاسترلیتز، استاد 74 ساله دانشگاه براون و دیوید تولس، فیزیکدان 82ساله دانشگاه واشنگتن در سیاتل، در دهه 1350/ 1970 وجود دو خاصیت ابررسانایی و ابرشارگی در لایه های بسیار نازک ماده را پیش بینی کردند. هالدین، استاد 65 ساله دانشگاه پرینستون نیز در دهه 1360/ 1980 مفاهیم توپولوژیک را کشف کرد.

جایزه فیلدز یا نشان فیلدز جایزه‌ای است که هر چهار سال یکبار به ابتکار ریاضی‌دان کانادایی جان چارلز فیلدز در جریان کنگره اتحادیه جهانی ریاضیات به ریاضی‌دانان جوان (کمتر از چهل سال) که کار ارزنده‌ای در ریاضی انجام داده باشند، داده می‌شود. جایزه فیلدز به طور رسمی از سال ۱۹۵۴ اهدا می‌شود. این جایزه را «نوبل ریاضیات» می‌خوانند (جایزه نوبل در رشته ریاضی اهدا نمی‌شود). این جایزه در واقع یک مدال (یا سکه) به همراه ۱۵٬۰۰۰ دلار کانادا است. سکه از طلا ساخته شده روی آن تصویر نیم‌رخ ارشمیدس حکاکی شده‌است. نکته مهم درباره  این جایزه این است که این جایزه تنها به افراد زیر چهل سالی اعطا می‌شود که کشف مهمی در ریاضیات کرده باشند. آرتور آویلا و مریم میرزا خانی و مارتین هایرر و مانجور بارواگا از برندگان آخرین مدال های فیلدز در سال ۲۰۱۴ بوده اند.